Frank Lloyd Wright to jedna z najważniejszych postaci w historii designu, architektury i urbanistyki. Jego wpływ na rozwój tych dziedzin był ogromny i trwa do dziś. Wright był nie tylko architektem, ale również projektantem mebli, szkła, ceramiki i innych elementów wnętrza. Jego filozofia projektowania była oparta na zasadzie organicznego projektowania, która zakładała, że projektowane obiekty powinny być zintegrowane z naturą, a ich forma powinna wynikać z funkcji, kontekstu i materiałów. Przeczytaj o jednym z największych designerów. 

Frank Lloyd Wright - życiorys 

Wright urodził się w 1867 roku w Richland Center w stanie Wisconsin. Jego ojciec był kaznodzieją w Kościele Unitariańskim, a matka była nauczycielką. Już jako dziecko Wright przejawiał zainteresowanie rysowaniem i matematyką. Po ukończeniu szkoły średniej studiował na Uniwersytecie Wisconsin, gdzie pobierał nauki z inżynierii i architektury. 

Po ukończeniu studiów Wright pracował jako praktykant w biurze architektonicznym Adler i Sullivan w Chicago. To tam poznał Louisa Sullivana, znanego architekta, którego styl miał na niego ogromny wpływ. Wright szybko zyskał uznanie jako projektant i wkrótce założył własne biuro architektoniczne. 

Jego pierwsze projekty były inspirowane stylem architektonicznym prairie, który charakteryzował się niskim profilem, płaskim dachem i dużymi przeszkleniami. Jednym z najbardziej znanych projektów Wrighta z tego okresu jest dom Fredericka C. Robie, który uważany jest za jedno z najważniejszych osiągnięć architektury amerykańskiej. 

W latach 20. XX wieku Wright zaczął projektować domy w stylu organicznym, który łączył architekturę z naturą. Jego domy były zazwyczaj zbudowane z naturalnych materiałów, takich jak kamień, drewno i cegła, i miały duże przeszklenia, które pozwalały na naturalne oświetlenie. Projektował również meble, które były zgodne z zasadą Organicznego Projektowania.  

Wright był kontrowersyjną postacią, która nie zawsze cieszyła się popularnością wśród swoich klientów i krytyków. Z powodu swojego niekonwencjonalnego podejścia do projektowania, często musiał walczyć o akceptację swoich projektów. Wright był także nauczycielem i mentorem dla wielu młodych architektów, którzy później sami osiągnęli sukces w swoich dziedzinach.  

Jego wpływ na rozwój architektury i designu XX wieku jest nieoceniony. Wright był człowiekiem bardzo samodzielnym i ambitnym, który nie bał się podejmować ryzyka i realizować swoich wizji. Jego kreatywność i wyobraźnia pozwoliły mu na stworzenie dzieł, które do dziś zachwycają swoją piękną i harmonijną formą. 

Czym jest zasada organicznego projektowania? 

Zasada Organicznego Projektowania to filozofia projektowania, która zakłada, że projektowane obiekty powinny być zintegrowane z naturą, a ich forma powinna wynikać z funkcji, kontekstu i materiałów. 

Według tej zasady projektanci powinni tworzyć obiekty, które nie tylko będą funkcjonalne, ale także estetyczne i harmonijne w swoim otoczeniu. Wright uważał, że architektura powinna być organiczna, czyli podobna do organizmu żywego, który rozwija się i zmienia wraz z otoczeniem. 

Dlatego w swoich projektach Wright często wykorzystywał naturalne materiały, takie jak kamień, drewno i cegła, oraz duże przeszklenia, które pozwalają na integrację wnętrza z otoczeniem. Projektował także meble i elementy wnętrza, które były zgodne z zasadą Organicznego Projektowania, aby stworzyć spójne i harmonijne wnętrze. 

Kościół Świętego Krzyża, Sedona 

Zasada organicznego projektowania była jednym z głównych filarów filozofii projektowania Wrighta i wywarła wpływ na wiele dziedzin designu i architektury. Do dziś projektanci na całym świecie wykorzystują tę zasadę w swoich projektach, aby stworzyć funkcjonalne i harmonijne obiekty zintegrowane z otoczeniem. 

Wright był również pionierem urbanistyki i projektowania przestrzeni publicznych. Jego projekt Broadacre City zakładał stworzenie rozległej, rolniczej społeczności, która łączyła w sobie elementy miasta i wsi. Projekt ten był wyrazem jego przekonania, że ludzie powinni żyć blisko natury, a miasta powinny być zintegrowane z otaczającą je przestrzenią. 

Dzieła i realizacje Wrighta 

Frank Lloyd Wright jest jednym z najwybitniejszych architektów i projektantów w historii. Jego dzieła, zainspirowane zasadą Organicznego Projektowania, wpłynęły na wiele dziedzin designu i architektury, a dziś są uważane za ikony stylu i innowacji. Poniżej przedstawiamy kilka najważniejszych dzieł designu Franka Lloyda Wrighta. 

• Domki preriowe 

W latach 1893-1909 Frank Lloyd Wright zaprojektował jednorodzinne domy preriowe, które harmonijnie wpisują się w otaczający krajobraz amerykańskich równin. Często umieszczone na planie krzyża, litery L lub T, posiadają skrzydła, które rozciągają się w głąb otaczającego terenu. Piec lub kominek zawsze znajduje się w centralnym punkcie, będąc symbolem ogniska domowego. Budynki te charakteryzują się horyzontalnym układem z niskim dachem i dużymi przeszkleniami.  

Zamiast tradycyjnych ścian zewnętrznych z oknami, Wright projektował przemienne partie murów i szkła, co pozwalało na uzyskanie ciekawych efektów świetlnych wewnątrz domów. Wnętrza były wygodne, a poszczególne pokoje łączyły rozsuwane drzwi. Do najbardziej znanych projektów Wrighta należą m.in. Thomas Gale House, Willitts House, Heurtley House, Martin House, Robie House, Coonley House oraz Isabel Roberts House. 

• Domy usonijne 

Frank Lloyd Wright rozwijał rozwiązania stosowane w domach preriowych poprzez projektowanie serii domów usonijnych od lat trzydziestych. Nazwa Usonian-Houses pochodzi od fikcyjnej krainy utopijnej Usonii Samuela Butlera. Te domy miały być tańszymi wersjami większych willi, były niewielkie, jednopiętrowe, o uproszczonej konstrukcji, z płaskim dachem, bez strychu i piwnic.  

Podobnie jak w domach preriowych, w centrum znajdował się kominek, a przestrzeń wewnętrzna była maksymalnie otwarta. Funkcjonalność domów opierała się na różnych obszarach, a nie na pokojach. Jedynie sypialnie były projektowane w formie osobnych pomieszczeń. Przykłady domów usonijnych to m.in. własny dom Wrighta w Taliesin, Herbert i Katherine Jacobs House czy Charles Weltzheimer House. 

• Dom z Wodospadem (Fallingwater)  

Jest to jedno z najbardziej znanych dzieł Wrighta i jednocześnie jedno z najważniejszych dzieł architektury organicznej. Dom został zbudowany w latach 30. XX wieku nad wodospadem w Pensylwanii i został zaprojektowany w taki sposób, aby harmonijnie wpasować się w otaczającą przyrodę. Charakterystyczne dla tej budowli są płynne linie i przeszklenia, które pozwalają na zintegrowanie wnętrza z otoczeniem. 

 

• Muzeum Guggenheima 

 Muzeum Guggenheima w Nowym Jorku to kolejne dzieło Wrighta, które wyróżnia się oryginalnym kształtem i architekturą organiczną. Muzeum zostało zaprojektowane w formie spiralnej rampy, która pozwala na bezpośredni kontakt z dziełami sztuki, a jednocześnie wpisuje się w kontekst miejskiej przestrzeni. 

Muzeum Guggenheima

Muzeum jest ostatnim dziełem Wrighta – architekt zmarł na sześć miesięcy przed jego otwarciem. Główny budynek składa się z dwóch połączonych elementów: zwężającej się ku dołowi spiralnej rotundy i walcowatego fragmentu, który mieści pomieszczenia administracyjne. Rotunda, nakryta szklaną kopułą, posiada spiralny chodnik, który prowadzi zwiedzających w dół wokół centralnej studni.  

Wright zaprojektował wnętrze muzeum tak, aby goście rozpoczynali zwiedzanie "od końca", zaczynając od ostatniego poziomu i stopniowo schodząc w dół po spiralnej ścieżce. Cały budynek łączy w sobie różne kształty i formy, takie jak trójkąty, owale, łuki, koła i kwadraty. Wnętrze zdobią owalne kolumny, fontanny, schody oraz okrągłe i spiralne wzory na podłogach. 

• Willa Hollyhock  

Willa Hollyhock to jedna z najbardziej znanych rezydencji zaprojektowanych przez Wrighta. Została zbudowana w latach 20. XX wieku w Los Angeles i wyróżnia się charakterystycznymi dla Wrighta płynnymi liniami i przeszklonymi ścianami, które pozwalają na wprowadzenie naturalnego światła do wnętrza. 

Willa Hollyhock 

 

• Unity Temple  

Unity Temple to jedno z najważniejszych dzieł Wrighta w dziedzinie architektury sakralnej. Świątynia została zbudowana w latach 1905-1908 w Oak Park w stanie Illinois i wyróżnia się charakterystycznymi, geometrycznymi formami, a także nietypowym dla kościołów wystrojem wnętrza. 

Unity Temple

 

• Imperial Hotel  

Imperial Hotel w Tokio to jedno z najważniejszych dzieł Wrighta poza granicami Stanów Zjednoczonych. Hotel został zaprojektowany w latach 20. XX wieku na zlecenie cesarza Japonii i wyróżnia się oryginalnym, monumentalnym stylem, a także charakterystycznym dla Wrighta zastosowaniem naturalnych materiałów, takich jak kamień i drewno. Co ciekawe, budynek jest odporny na działanie ruchów sejsmicznych i przetrwał trzęsienie ziemi w 1923 r. 

Imperial Hotel 

 

Kompleks hotelowy jest złożonym zespołem wielu symetrycznie ułożonych brył, które są horyzontalnie skomponowane. Posiada wiele elementów dekoracyjnych, takich jak ryzality, uskoki, gzymsy i okapy. Wnętrza są przestronne, kolorowe i wyłożone cegłą oraz rzeźbioną lawą. Budynek przypomina pałac i jest przedstawiony z symetrycznej i horyzontalnej fasady. Bryły budynku posiadają ryzality i są ułożone w sposób uskokowy, wychodząc poza lico ściany. Zdobione są licznymi gzymsami i okapami. Przed budynkiem znajduje się basen oraz trawnik, a za nim rosną bujne drzewa. 

• Meble Wrighta  

Frank Lloyd Wright zaprojektował również wiele mebli i elementów wnętrza, które do dziś są uważane za wzorce stylu i innowacji. Wśród nich można wymienić m.in. słynne krzesła z litego drewna, które charakteryzują się płynnymi liniami i prostotą formy. Wright zawsze stawiał na funkcjonalność i wygodę użytkowania, a jednocześnie nie rezygnował z oryginalnych rozwiązań i eksperymentów z formą. 

Jednym z najbardziej znanych mebli zaprojektowanych przez Wrighta jest fotel Barrel. Jest to mebel zbudowany z litego drewna, który charakteryzuje się unikalnym kształtem bocznego oparcia, przypominającego beczkę. Fotel ten został zaprojektowany w 1904 roku i do dziś uważany jest za ikonę designu. 

Fotel Barrel 

Fotel Chloe Luxury, Ditre Italia 

Innym ważnym dziełem Wrighta w dziedzinie mebli jest zastosowanie przez niego motywu okien, które stały się charakterystyczne dla jego projektów. Wright projektował meble, które harmonijnie wpasowywały się w architekturę i styl danego domu, tworząc spójną całość. 

Wiele mebli zaprojektowanych przez Wrighta jest do dziś produkowanych przez różne firmy i cieszy się dużym zainteresowaniem wśród miłośników designu. Są to m.in. krzesła z serii Taliesin, stoły z serii Prairie i wiele innych mebli, które charakteryzują się prostotą formy, naturalnymi materiałami i wysoką jakością wykonania. 

Krzesło Taliesin 

Krzesła Overdrive, Arketipo 

 

Frank Lloyd Wright i modernizm 

Frank Lloyd Wright, chociaż był jednym z pionierów organicznego projektowania, nie był zwolennikiem nurtu modernistycznego, który dominował w Europie w latach 20. i 30. XX wieku. Wright uważał, że modernizm jest zbyt sztywny i pozbawiony ciepła i ludzkiego wymiaru, a jego minimalistyczne formy nie sprzyjają harmonii między człowiekiem a otoczeniem. 

Wright skupiał się na tworzeniu budynków, które były integralną częścią krajobrazu, a nie tylko nowoczesnymi konstrukcjami. Jego projekty charakteryzowały się organiczną formą, harmonijną proporcją i wykorzystaniem naturalnych materiałów. Wright wierzył, że architektura powinna być dostosowana do potrzeb człowieka i otoczenia, a nie odwrotnie. 

Mimo to, wpływ modernizmu był widoczny w niektórych projektach Wrighta, szczególnie w okresie międzywojennym. Jego projekt hali przemysłowej Larkin Company w Buffalo, w stanie Nowy Jork, z 1904 roku, był uznawany za jedno z pierwszych dzieł modernizmu w Stanach Zjednoczonych. 

Wright był znany z tego, że nie dał się łatwo przypisać do jednego stylu lub nurtu. Jego projekty były jednocześnie innowacyjne i szanujące tradycję, a jego podejście do architektury było bardziej filozoficzne niż stylowe. Wright chciał tworzyć budynki, które miały być trwałe i harmonijne, a jednocześnie odzwierciedlać ducha czasu i potrzeby współczesnego człowieka. 

Frank Lloyd Wright to postać niezwykle inspirująca i wpływowa w świecie designu i architektury. Jego dzieła, które cechują się unikalną harmonią między człowiekiem a naturą, oraz jego koncepcje związane z organicznym projektowaniem pozostają aktualne i wpływowe do dzisiaj.